Trạm Nước Thô Là Gì? Vai Trò Cấu Trúc Và Các Chỉ Tiêu Cần Quan Trắc
- 1. Khái niệm trạm nước thô là gì?
- 2. Cấu trúc và nguyên lý hoạt động của một trạm nước thô
- 3. Tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô?
- 4. Các chỉ tiêu cần quan trắc tại trạm nước thô
- 4.1. Quan trắc liên tục – online (dùng thiết bị đo tại chỗ)
- 4.2. Quan trắc định kỳ trong phòng thí nghiệm
- 5. Ứng dụng hệ thống quan trắc nước thô tự động
Trong mọi hệ thống cấp nước – từ quy mô đô thị đến khu công nghiệp – trạm nước thô là mắt xích khởi đầu, nơi quyết định chất lượng và lưu lượng của toàn bộ chuỗi xử lý phía sau. Dù ít được chú ý so với các nhà máy xử lý nước hiện đại, nhưng nếu nước thô đầu vào bị ô nhiễm, biến động hoặc không được kiểm soát chặt chẽ, toàn bộ quy trình sản xuất nước sạch sẽ gặp rủi ro: chi phí xử lý tăng cao, tuổi thọ thiết bị giảm và nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ trạm nước thô là gì, được cấu tạo và vận hành như thế nào, tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô một cách liên tục và đâu là những chỉ tiêu quan trọng cần theo dõi.
1. Khái niệm trạm nước thô là gì?
Trạm nước thô là công trình đầu mối của hệ thống cấp nước, có nhiệm vụ thu gom, lọc thô và bơm nước từ nguồn tự nhiên (sông, hồ, giếng, kênh…) để cấp cho nhà máy xử lý nước sạch. Đây là khâu đầu tiên trong chuỗi xử lý, đảm bảo đủ lưu lượng và chất lượng nước đầu vào cho quá trình xử lý phía sau.
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và nhu cầu sử dụng nước sạch ngày càng tăng, trạm nước thô đóng vai trò chiến lược trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước, tối ưu chi phí xử lý, đồng thời góp phần vào việc quản lý bền vững tài nguyên nước.
2. Cấu trúc và nguyên lý hoạt động của một trạm nước thô
Một trạm nước thô điển hình thường bao gồm các thành phần sau:
Cửa thu nước: Đây là nơi tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước mặt hoặc nước ngầm, được thiết kế để hút nước liên tục hoặc theo chu kỳ vào nhà máy.
Song chắn rác: Thiết kế dùng để loại bỏ những vật cản lớn như cành cây, túi nilon, rác nổi,... . Song chắn rác có thể là loại thủ công hoặc tự động (dạng băng tải, dạng quay)
Bể lắng sơ bộ (nếu có): Dùng để tách sơ các cặn lơ lửng, cát sỏi và phù sa trước khi đưa nước vào hệ thống bơm giúp kéo dài tuổi thọ cho thiết bị và giảm tải cho các bước xử lý sau.
Trạm bơm nước thô: là nơi lắp đặt các tổ máy bơm, thường sử dụng bơm ly tâm hoặc bơm trục đứng, đảm bảo lưu lượng nước thô được cấp ổn định theo đúng công suất thiết kế. Trong nhiều hệ thống, trạm bơm còn được trang bị thêm các máy bơm dự phòng để vận hành liên tục khi có sự cố và hệ thống điều khiển biến tần giúp điều chỉnh tốc độ bơm linh hoạt.
Hệ thống ống dẫn nước: đóng vai trò vận chuyển nước thô từ trạm bơm đến nhà máy xử lý, có thể sử dụng đường ống kín hoặc kênh hở tùy theo địa hình và thiết kế công trình. Các vật liệu được sử dụng phổ biến bao gồm gang dẻo, HDPE hoặc bê tông cốt thép, đảm bảo độ bền cơ học cao, chống ăn mòn và phù hợp với lưu lượng lớn.
Thiết bị đo đạc và điều khiển: được tích hợp để giám sát quá trình vận hành một cách chính xác và liên tục. Các thiết bị như cảm biến lưu lượng, cảm biến mức nước được lắp đặt tại các điểm quan trọng trong hệ thống. Toàn bộ dữ liệu có thể được kết nối với hệ thống SCADA hoặc nền tảng IoT, giúp điều hành từ xa, phát hiện sớm sự cố và nâng cao hiệu quả quản lý vận hành trạm nước thô.
Trạm bơm nước thô
3. Tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô?
Giám sát chất lượng tại trạm nước thô đóng vai trò then chốt trong vận hành hệ thống cấp nước an toàn và hiệu quả. Dưới đây là những lợi ích thiết thực mà quan trắc mang lại:
-
Phát hiện sớm ô nhiễm nguồn nước: Nguồn nước thô có thể chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như nước thải sinh hoạt, hoạt động sản xuất công nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật hoặc dòng chảy mặt. Việc quan trắc liên tục giúp phát hiện kịp thời các sự cố như nhiễm mặn, ô nhiễm hữu cơ, tảo nở hoa hay vỡ tuyến ống thu nước.
-
Tối ưu hóa vận hành nhà máy xử lý: Dữ liệu chất lượng nước đầu vào cho phép điều chỉnh liều lượng hóa chất xử lý một cách hợp lý. Nhờ đó, giúp tiết kiệm chi phí vận hành, nâng cao hiệu suất xử lý và giảm thiểu lượng bùn phát sinh.
-
Tuân thủ yêu cầu pháp lý: Các quy định như QCVN 01-1:2024/BYT yêu cầu kiểm tra định kỳ chất lượng nước thô nếu sử dụng cho mục đích cấp nước sinh hoạt.
-
Bảo vệ thiết bị và hạ tầng: Nước thô chứa cặn, sắt, mangan hoặc các tạp chất ăn mòn có thể làm giảm tuổi thọ của máy bơm, đường ống và van điều khiển. Việc quan trắc giúp phát hiện sớm các thông số vượt ngưỡng để kịp thời xử lý, tránh hư hỏng hoặc gián đoạn cấp nước.
4. Các chỉ tiêu cần quan trắc tại trạm nước thô
Tùy vào mục đích sử dụng nước và yêu cầu của từng hệ thống, các chỉ tiêu quan trắc được chia thành hai nhóm:
4.1. Quan trắc liên tục – online (dùng thiết bị đo tại chỗ)
|
Chỉ tiêu |
Ý nghĩa |
|
Độ đục (Turbidity) |
Đánh giá mức độ cặn lơ lửng trong nước |
|
pH |
Giám sát ăn mòn, kết tủa hoặc phản ứng hóa học |
|
Độ dẫn điện (EC) |
Phát hiện nước nhiễm mặn hoặc nhiễm hóa chất |
|
Oxy hòa tan (DO) |
Phát hiện tình trạng yếm khí, phân hủy hữu cơ |
|
Ammoni (NH4+) |
Cảnh báo ô nhiễm hữu cơ, nước thải xâm nhập |
|
TOC/COD |
Giám sát chất hữu cơ tổng thể |
|
Nhiệt độ |
Ảnh hưởng đến phản ứng sinh học và vật lý |
|
Lưu lượng – mực nước |
Theo dõi hiệu suất bơm và nguồn nước |
4.2. Quan trắc định kỳ trong phòng thí nghiệm
|
Nhóm chỉ tiêu |
Ví dụ |
|
Vi sinh |
Tổng Coliform, E. coli |
|
Kim loại nặng |
As, Fe, Mn, Pb, Hg |
|
Chất dinh dưỡng |
Nitrat (NO3-), Phosphat |
|
Hóa chất độc hại |
Thuốc bảo vệ thực vật, hydrocarbon thơm |
|
TDS – Tổng chất rắn hòa tan |
Đánh giá độ khoáng, khả năng gây đóng cặn |
Theo QCVN 01-1:2024/BYT, các nhà máy nước sinh hoạt cần kiểm tra tối thiểu 62 chỉ tiêu nước thô – bao gồm cả 2 nhóm trên.
5. Ứng dụng hệ thống quan trắc nước thô tự động
Trong các hệ thống cấp nước hiện đại, việc tích hợp hệ thống quan trắc tự động và giám sát từ xa ngày càng trở thành xu hướng tất yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo chất lượng nguồn nước đầu vào. Một hệ thống hoàn chỉnh thường bao gồm:
-
Cảm biến đo online được lắp đặt trực tiếp tại cửa thu hoặc đầu tuyến ống hút, giúp ghi nhận tức thời các thông số như pH, độ đục, độ dẫn điện, oxy hòa tan, amoni…
-
Dữ liệu được truyền liên tục về trung tâm điều khiển thông qua hệ thống SCADA hoặc nền tảng IoT, cho phép theo dõi từ xa theo thời gian thực và hỗ trợ ra quyết định kịp thời.
-
Chức năng phân tích xu hướng và cảnh báo tự động, giúp phát hiện sớm sự cố bất thường như ô nhiễm, xâm nhập mặn hoặc thay đổi bất thường về lưu lượng và chất lượng nước.
-
Tích hợp với phần mềm quản lý và theo dõi dữ liệu quan trắc, điển hình như AQUA-WEBSERVER – nền tảng do Aquaco phát triển, cho phép trực quan hóa số liệu, theo dõi đa điểm, xuất báo cáo tự động và đồng bộ hóa với Cổng dữ liệu quốc gia của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Có thể nói, đầu tư vào trạm nước thô và hệ thống quan trắc là nền tảng cho hệ thống cấp nước bền vững.
Một trạm nước thô không chỉ là nơi bơm hút nước đơn thuần, mà còn là hàng rào bảo vệ nhà máy xử lý và người tiêu dùng cuối cùng. Việc tự động hóa quan trắc, kết hợp với phân tích dữ liệu, giúp các đơn vị cấp nước nâng cao chất lượng, giảm chi phí, đồng thời đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng nghiêm ngặt từ pháp luật.
Công ty cổ phần thiết bị công nghệ AQUA
Văn phòng đại diện: 23 Đường Số 4, Cư Xá Chu Văn An, Phường Bình Thạnh, TP.HCM.
Văn phòng giao dịch: Số 2 đường 5, Khu phố 7, KDC Bình Dân, Phường Hiệp Bình, TP HCM.
Văn phòng Hà Nội: Phòng 3A5, Lô B15D13 Khu Đô thị mới Cầu Giấy, Phường Dịch Vọng, Quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Hotline: 0909 246 726
Tel: 028 6276 4726
Email: info@aquaco.vn
Tham khảo thêm một số bài viết:
Tại sao các nhà máy nước cần đầu tư hệ thống quan trắc nước cấp online?
Tin tức liên quan
15/12/2021 1072 Lượt xem
Quan trắc giữ vai trò quan trọng trong công tác xử lý nước thải hiện nay. Thế nên nhiều năm nay, các hoạt động quan trắc đã được nhiều doanh nghiệp đưa vào hoạt động cùng các kế hoạch bảo vệ môi trường. Thế nhưng, trước sự phát triển không ngừng của nền kinh tế, đã gây áp lực không nhỏ trong công tác xử lý nước thải. Từ đó, khó tránh khỏi việc những doanh nghiệp chưa đáp ứng được những tiêu chuẩn trong quan trắc nước thải tự động. Vậy những tiêu chuẩn cần có khi quan trắc nước thải là gì?
12/11/2024 498 Lượt xem
Từ ngày 6-8/11/2024, Aquaco đã có mặt tại triển lãm lớn nhất ngành nước VietWater 2024. Sự kiện đã thu hút đông đảo khách tham quan, các đối tác và chuyên gia trong ngành, tạo nên một không gian trao đổi, hợp tác và học hỏi đáng quý.
31/05/2022 695 Lượt xem
Thủy lợi giữ nhiều vai trò trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc sử dụng nguồn nước này đúng cách và kiểm soát mức độ ô nhiễm là một trong những giải pháp hữu hiệu để giữ gìn nguồn tài nguyên này. Hiện nay, hoạt động này được thể hiện ra qua việc quan trắc chất lượng nước mặt được áp dụng tại các môi trường sông, hồ với sự hỗ trợ của các chuyên gia về môi trường cùng các thiết bị quan trắc hiện đại. Quan trắc còn giúp đưa ra những cảnh báo kịp thời đối với diễn biến về chất lượng nước mặt.
19/05/2023 847 Lượt xem
Công nghiệp hoá phát triển thúc đẩy sự hình thành các khu công nghiệp, khu chế xuất, cơ sở kinh doanh, dịch vụ tập trung,.. và tất cả điểm chung của các đối tượng này là đều có sự ảnh hưởng nhất định đến môi trường theo quy mô xử lý chất thải. Chính vì thế, việc quan trắc nước thải tự động liên tục là cực kỳ cần thiết, đảm bảo mật độ ô nhiễm luôn trong tầm kiểm soát, cho chất lượng môi trường sinh thái luôn ở mức tốt nhất.
21/05/2024 1476 Lượt xem
Phương pháp 10072 Test ‘N Tube™ Vials
Persulfate Digestion Method HR (10 đến 150 mg/L)
Phân tích Nitơ tổng thang cao (HR) là một phương pháp được áp dụng khi cần kiểm tra nước thải có hàm lượng Nitơ tổng cao. Đây là một chỉ tiêu quan trọng trong việc đánh giá chất lượng nước thải, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp như nước thải sinh hoạt, chăn nuôi, chế biến cao su và chế biến thủy sản.
19/04/2022 1468 Lượt xem
Thực hiện báo cáo quan quan trắc nhằm đánh giá tác động của môi trường đến chất lượng nước mặt sau khi tiến hành quan trắc. Từ những dữ liệu về các thông số ghi nhận được sẽ đưa ra những đánh giá chính xác về mức độ ô nhiễm. Sau khi xác định nguồn phát sinh ô nhiễm sẽ đưa ra các giải pháp giảm thiểu và xử lý ô nhiễm kịp thời. Vì thế các, báo cáo quan trắc môi trường nước mặt cần đảm bảo tính chính xác về dữ liệu, nguồn thải…để đảm bảo tính khách quan trong công tác quản lý chất lượng nước mặt.
17/01/2022 1296 Lượt xem
Quan trắc môi trường được thực hiện song song với công tác bảo vệ môi trường. Và trong xu thế hiện đại hóa, quan trắc online đã và đang trở thành hình thức được nhiều đơn vị lựa chọn vì sự tiện lợi. Có thể thấy sự phổ biến của hình thức quan trắc online trong nhiều lĩnh vực. Với mỗi đặc thù về ngành nghề sẽ có các mục tiêu, tần suất, kế hoạch quan trắc khác nhau. Và để các trạm quan trắc đạt được hiệu quả hoạt động cao nhất cần tuân thủ theo các quy định trạm quan trắc online trước khi thực hiện
05/08/2022 872 Lượt xem
Quan trắc nước thải mang lại hiệu quả cao trong kiểm soát chất lượng nước thải. Hoạt động này ngày càng được nhiều đơn vị lựa chọn lắp đặt ngay sau hệ thống xử lý. Bên cạnh đó, việc thực hiện quan trắc còn là quy định bắt buộc đối với một số đối tượng. Tuy nhiên, thực hiện quan trắc phải cân nhắc giữa số lần thực hiện và mức chi phí cho phép nhưng phải phù hợp theo quy định về tần suất quan trắc nước thải. Hãy cùng Aquaco tham khảo nội dung bên dưới để biết cách xác định tần suất phù hợp nhé.
27/12/2021 1560 Lượt xem
Quan trắc môi trường không chỉ mang lại hiệu quả về việc kiểm soát ô nhiễm của nước thải sau xử lý mà còn mang lại lợi ích về kinh tế và duy trì được môi trường sống trong lành.
Để tiết kiệm tối đa chi phí về nhân lực và thời gian lắp đặt, những năm gần đây hệ thống quan trắc môi trường online ngày càng được chú trọng. Đặc biệt là trong lĩnh vực nước thải, hệ thống này đã chứng tỏ được hiệu quả và những ưu điểm nổi bật qua sự hài lòng của rất nhiều khách hàng.
19/09/2024 1759 Lượt xem
Để đảm bảo chất lượng nguồn nước và bảo vệ môi trường sống của các sinh vật thủy sinh, việc xác định hàm lượng oxy hòa tan trong nước là một trong những công việc quan trọng hàng đầu. Qua việc đo lường, chúng ta có thể đánh giá mức độ ô nhiễm của nguồn nước, từ đó đưa ra các biện pháp bảo vệ môi trường hiệu quả.
Có bao nhiêu phương pháp đo lường Oxy hòa tan trong nước? Mỗi phương pháp có những ưu - nhược điểm nào? Hãy cùng Aquaco tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!
04/08/2021 1036 Lượt xem
DR1900 là một sự lựa chọn hoàn hảo để sử dụng tại hiện trường vì nó là thiết bị quang phổ cầm tay nhẹ nhất và nhỏ gọn nhất. Ngoài ra DR1900 là thiết bị có số lượng thử nghiệm nhiều nhất so với bất kỳ thiết bị cầm tay nào khác, hơn 220 phương pháp lập trình thử nghiệm sẵn đã được tích hợp trong thiết bị này. Thiết bị DR1900 có giao diện dễ sử dụng và rất linh hoạt vì thiết bị này có thể sử dụng các lọ test có kích thước rộng nhất của bất kỳ máy quang phổ nào khác.
16/05/2025 201 Lượt xem
Nước là nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá đối với sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái. Tuy nhiên, việc xã hội đô thị hóa nhanh chóng và biến đổi khí hậu đã làm cho chất lượng nước mặt xảy ra biến động. Vậy nên việc quan trắc nước mặt là điều rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe, quản lý nguồn tài nguyên nước và ứng phó với ô nhiễm. Tuy nhiên, việc tìm mua những thiết bị quan trắc nước mặt phù hợp và uy tín không phải là điều dễ dàng.
Xem thêm