Trạm Nước Thô Là Gì? Vai Trò Cấu Trúc Và Các Chỉ Tiêu Cần Quan Trắc
- 1. Khái niệm trạm nước thô là gì?
- 2. Cấu trúc và nguyên lý hoạt động của một trạm nước thô
- 3. Tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô?
- 4. Các chỉ tiêu cần quan trắc tại trạm nước thô
- 4.1. Quan trắc liên tục – online (dùng thiết bị đo tại chỗ)
- 4.2. Quan trắc định kỳ trong phòng thí nghiệm
- 5. Ứng dụng hệ thống quan trắc nước thô tự động
Trong mọi hệ thống cấp nước – từ quy mô đô thị đến khu công nghiệp – trạm nước thô là mắt xích khởi đầu, nơi quyết định chất lượng và lưu lượng của toàn bộ chuỗi xử lý phía sau. Dù ít được chú ý so với các nhà máy xử lý nước hiện đại, nhưng nếu nước thô đầu vào bị ô nhiễm, biến động hoặc không được kiểm soát chặt chẽ, toàn bộ quy trình sản xuất nước sạch sẽ gặp rủi ro: chi phí xử lý tăng cao, tuổi thọ thiết bị giảm và nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ trạm nước thô là gì, được cấu tạo và vận hành như thế nào, tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô một cách liên tục và đâu là những chỉ tiêu quan trọng cần theo dõi.
1. Khái niệm trạm nước thô là gì?
Trạm nước thô là công trình đầu mối của hệ thống cấp nước, có nhiệm vụ thu gom, lọc thô và bơm nước từ nguồn tự nhiên (sông, hồ, giếng, kênh…) để cấp cho nhà máy xử lý nước sạch. Đây là khâu đầu tiên trong chuỗi xử lý, đảm bảo đủ lưu lượng và chất lượng nước đầu vào cho quá trình xử lý phía sau.
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và nhu cầu sử dụng nước sạch ngày càng tăng, trạm nước thô đóng vai trò chiến lược trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước, tối ưu chi phí xử lý, đồng thời góp phần vào việc quản lý bền vững tài nguyên nước.
2. Cấu trúc và nguyên lý hoạt động của một trạm nước thô
Một trạm nước thô điển hình thường bao gồm các thành phần sau:
Cửa thu nước: Đây là nơi tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước mặt hoặc nước ngầm, được thiết kế để hút nước liên tục hoặc theo chu kỳ vào nhà máy.
Song chắn rác: Thiết kế dùng để loại bỏ những vật cản lớn như cành cây, túi nilon, rác nổi,... . Song chắn rác có thể là loại thủ công hoặc tự động (dạng băng tải, dạng quay)
Bể lắng sơ bộ (nếu có): Dùng để tách sơ các cặn lơ lửng, cát sỏi và phù sa trước khi đưa nước vào hệ thống bơm giúp kéo dài tuổi thọ cho thiết bị và giảm tải cho các bước xử lý sau.
Trạm bơm nước thô: là nơi lắp đặt các tổ máy bơm, thường sử dụng bơm ly tâm hoặc bơm trục đứng, đảm bảo lưu lượng nước thô được cấp ổn định theo đúng công suất thiết kế. Trong nhiều hệ thống, trạm bơm còn được trang bị thêm các máy bơm dự phòng để vận hành liên tục khi có sự cố và hệ thống điều khiển biến tần giúp điều chỉnh tốc độ bơm linh hoạt.
Hệ thống ống dẫn nước: đóng vai trò vận chuyển nước thô từ trạm bơm đến nhà máy xử lý, có thể sử dụng đường ống kín hoặc kênh hở tùy theo địa hình và thiết kế công trình. Các vật liệu được sử dụng phổ biến bao gồm gang dẻo, HDPE hoặc bê tông cốt thép, đảm bảo độ bền cơ học cao, chống ăn mòn và phù hợp với lưu lượng lớn.
Thiết bị đo đạc và điều khiển: được tích hợp để giám sát quá trình vận hành một cách chính xác và liên tục. Các thiết bị như cảm biến lưu lượng, cảm biến mức nước được lắp đặt tại các điểm quan trọng trong hệ thống. Toàn bộ dữ liệu có thể được kết nối với hệ thống SCADA hoặc nền tảng IoT, giúp điều hành từ xa, phát hiện sớm sự cố và nâng cao hiệu quả quản lý vận hành trạm nước thô.
Trạm bơm nước thô
3. Tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô?
Giám sát chất lượng tại trạm nước thô đóng vai trò then chốt trong vận hành hệ thống cấp nước an toàn và hiệu quả. Dưới đây là những lợi ích thiết thực mà quan trắc mang lại:
-
Phát hiện sớm ô nhiễm nguồn nước: Nguồn nước thô có thể chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như nước thải sinh hoạt, hoạt động sản xuất công nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật hoặc dòng chảy mặt. Việc quan trắc liên tục giúp phát hiện kịp thời các sự cố như nhiễm mặn, ô nhiễm hữu cơ, tảo nở hoa hay vỡ tuyến ống thu nước.
-
Tối ưu hóa vận hành nhà máy xử lý: Dữ liệu chất lượng nước đầu vào cho phép điều chỉnh liều lượng hóa chất xử lý một cách hợp lý. Nhờ đó, giúp tiết kiệm chi phí vận hành, nâng cao hiệu suất xử lý và giảm thiểu lượng bùn phát sinh.
-
Tuân thủ yêu cầu pháp lý: Các quy định như QCVN 01-1:2024/BYT yêu cầu kiểm tra định kỳ chất lượng nước thô nếu sử dụng cho mục đích cấp nước sinh hoạt.
-
Bảo vệ thiết bị và hạ tầng: Nước thô chứa cặn, sắt, mangan hoặc các tạp chất ăn mòn có thể làm giảm tuổi thọ của máy bơm, đường ống và van điều khiển. Việc quan trắc giúp phát hiện sớm các thông số vượt ngưỡng để kịp thời xử lý, tránh hư hỏng hoặc gián đoạn cấp nước.
4. Các chỉ tiêu cần quan trắc tại trạm nước thô
Tùy vào mục đích sử dụng nước và yêu cầu của từng hệ thống, các chỉ tiêu quan trắc được chia thành hai nhóm:
4.1. Quan trắc liên tục – online (dùng thiết bị đo tại chỗ)
|
Chỉ tiêu |
Ý nghĩa |
|
Độ đục (Turbidity) |
Đánh giá mức độ cặn lơ lửng trong nước |
|
pH |
Giám sát ăn mòn, kết tủa hoặc phản ứng hóa học |
|
Độ dẫn điện (EC) |
Phát hiện nước nhiễm mặn hoặc nhiễm hóa chất |
|
Oxy hòa tan (DO) |
Phát hiện tình trạng yếm khí, phân hủy hữu cơ |
|
Ammoni (NH4+) |
Cảnh báo ô nhiễm hữu cơ, nước thải xâm nhập |
|
TOC/COD |
Giám sát chất hữu cơ tổng thể |
|
Nhiệt độ |
Ảnh hưởng đến phản ứng sinh học và vật lý |
|
Lưu lượng – mực nước |
Theo dõi hiệu suất bơm và nguồn nước |
4.2. Quan trắc định kỳ trong phòng thí nghiệm
|
Nhóm chỉ tiêu |
Ví dụ |
|
Vi sinh |
Tổng Coliform, E. coli |
|
Kim loại nặng |
As, Fe, Mn, Pb, Hg |
|
Chất dinh dưỡng |
Nitrat (NO3-), Phosphat |
|
Hóa chất độc hại |
Thuốc bảo vệ thực vật, hydrocarbon thơm |
|
TDS – Tổng chất rắn hòa tan |
Đánh giá độ khoáng, khả năng gây đóng cặn |
Theo QCVN 01-1:2024/BYT, các nhà máy nước sinh hoạt cần kiểm tra tối thiểu 62 chỉ tiêu nước thô – bao gồm cả 2 nhóm trên.
5. Ứng dụng hệ thống quan trắc nước thô tự động
Trong các hệ thống cấp nước hiện đại, việc tích hợp hệ thống quan trắc tự động và giám sát từ xa ngày càng trở thành xu hướng tất yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo chất lượng nguồn nước đầu vào. Một hệ thống hoàn chỉnh thường bao gồm:
-
Cảm biến đo online được lắp đặt trực tiếp tại cửa thu hoặc đầu tuyến ống hút, giúp ghi nhận tức thời các thông số như pH, độ đục, độ dẫn điện, oxy hòa tan, amoni…
-
Dữ liệu được truyền liên tục về trung tâm điều khiển thông qua hệ thống SCADA hoặc nền tảng IoT, cho phép theo dõi từ xa theo thời gian thực và hỗ trợ ra quyết định kịp thời.
-
Chức năng phân tích xu hướng và cảnh báo tự động, giúp phát hiện sớm sự cố bất thường như ô nhiễm, xâm nhập mặn hoặc thay đổi bất thường về lưu lượng và chất lượng nước.
-
Tích hợp với phần mềm quản lý và theo dõi dữ liệu quan trắc, điển hình như AQUA-WEBSERVER – nền tảng do Aquaco phát triển, cho phép trực quan hóa số liệu, theo dõi đa điểm, xuất báo cáo tự động và đồng bộ hóa với Cổng dữ liệu quốc gia của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Có thể nói, đầu tư vào trạm nước thô và hệ thống quan trắc là nền tảng cho hệ thống cấp nước bền vững.
Một trạm nước thô không chỉ là nơi bơm hút nước đơn thuần, mà còn là hàng rào bảo vệ nhà máy xử lý và người tiêu dùng cuối cùng. Việc tự động hóa quan trắc, kết hợp với phân tích dữ liệu, giúp các đơn vị cấp nước nâng cao chất lượng, giảm chi phí, đồng thời đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng nghiêm ngặt từ pháp luật.
Công ty cổ phần thiết bị công nghệ AQUA
Văn phòng đại diện: 23 Đường Số 4, Cư Xá Chu Văn An, Phường Bình Thạnh, TP.HCM.
Văn phòng giao dịch: Số 2 đường 5, Khu phố 7, KDC Bình Dân, Phường Hiệp Bình, TP HCM.
Văn phòng Hà Nội: Phòng 3A5, Lô B15D13 Khu Đô thị mới Cầu Giấy, Phường Dịch Vọng, Quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Hotline: 0909 246 726
Tel: 028 6276 4726
Email: info@aquaco.vn
Tham khảo thêm một số bài viết:
Tại sao các nhà máy nước cần đầu tư hệ thống quan trắc nước cấp online?
Tin tức liên quan
21/11/2023 2707 Lượt xem
Hóa chất phòng thí nghiệm là các chất có độ tinh khiết cao, được sản xuất với tiêu chuẩn nghiêm ngặt về nồng độ và tỉ lệ tạp chất, sử dụng cho mục đích kiểm định thành phần của chất lượng nước, không khí,… Những hoá chất tinh khiết và chuẩn mực thì kết quả sau khi kiểm định sẽ chính xác, ít sai số, vì vậy, chúng ta cần cân nhắc lựa chọn nơi cung cấp nguồn hoá chất an toàn, chính hãng và được đánh giá cao trên thị trường.
04/11/2021 2401 Lượt xem
Không khí xung quanh chúng ta có nhiệm vụ cung cấp sự sống cho tất cả sinh vật và con người. Vì thế khi nguồn không khí này bị ô nhiễm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người tác động xấu đến môi trường trong tự nhiên. Việc lấy mẫu không khí và quan trắc không khí xung quanh nhằm giúp đánh giá có hệ thống và lâu dài về mức độ ô nhiễm của không khí qua từng loại thông số. Đồng thời, giúp chúng ta biết được nguyên nhân gây ô nhiễm và đưa ra hướng giải quyết để mang lại không khí trong lành.
28/05/2024 1040 Lượt xem
Nhằm đảm bảo quá trình phân tích các mẫu nước cần chú trọng đến các khâu lấy mẫu và xử lý mẫu sau khi lấy. Hoạt động xử lý mẫu có thể được thực hiện bằng nhiều kỹ thuật khác nhau..tùy thuộc vào yêu cầu của hình thức phân tích và đặc tính của mẫu. Hiện nay với sự hỗ trợ của các thiết bị phá mẫu đã giúp việc xử lý mẫu tiết kiệm rất nhiều thời gian.
Bài viết này sẽ mang đến bạn những thông tin của bộ phá mẫu Hach DRB200 với những ưu điểm nổi bật đến từ hãng HACH.
31/12/2024 508 Lượt xem
Công ty cổ phần thiết bị công nghệ Aqua là đơn vị đại lý HACH được ủy quyền trực tiếp tại Việt Nam chính thức từ năm 2021. Với vai trò này, AQUACO tự hào mang đến cho khách hàng trong nước các giải pháp đo lường nước hàng đầu thế giới, đáp ứng tiêu chuẩn cao nhất trong lĩnh vực quan trắc môi trường.
23/09/2021 2772 Lượt xem
COD (Chemical Oxygen Demand) là khái niệm đặc trưng cho nhu cầu oxy hóa học. COD là chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm của nguồn nước. Hàm lượng COD trong nước càng cao chứng tỏ hàm lượng các chất hữu cơ trong nước càng nhiều.
29/05/2025 117 Lượt xem
Trong thời đại số, việc quản lý và giám sát chất lượng nước cấp đã chuyển mình mạnh mẽ nhờ ứng dụng công nghệ. Thay vì phụ thuộc vào các phương pháp lấy mẫu và phân tích thủ công thì hệ thống quan trắc nước cấp online đã mang đến giải pháp giám sát liên tục theo thời gian thực, tự động cảnh báo và cung cấp dữ liệu tức thì. Đây không chỉ là một tiện ích mà còn là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo an toàn nguồn nước, kịp thời phát hiện các sự cố ô nhiễm và tối ưu hóa quy trình xử lý.
10/06/2025 141 Lượt xem
Trong bối cảnh các yêu cầu về bảo vệ môi trường ngày càng nghiêm ngặt, việc quan trắc chất lượng nước thải tự động, liên tục và theo thời gian thực là một phần thiết yếu trong hoạt động sản xuất và xử lý nước. Công nghệ IoT (Internet of Things – Internet vạn vật) đã và đang mở ra những cơ hội mới để tối ưu hóa hiệu quả vận hành trạm quan trắc nước thải online, đồng thời giúp doanh nghiệp và cơ quan quản lý môi trường giám sát chất lượng nước một cách minh bạch, kịp thời và chính xác.
03/06/2025 125 Lượt xem
Trong ngành công nghiệp nhiệt điện, hệ thống làm mát và nước bổ sung đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hiệu suất vận hành và độ bền của thiết bị. Để hệ thống hoạt động ổn định và tránh các sự cố nghiêm trọng như cáu cặn, ăn mòn hoặc ô nhiễm môi trường thì việc quan trắc các chỉ tiêu chất lượng nước là yêu cầu cần thiết.
Vậy các chỉ tiêu cần giám sát trong hệ thống làm mát và nước bổ sung là gì? Các thiết bị nào của HACH đáp ứng được các yêu cầu giám sát này?
22/08/2024 1693 Lượt xem
Độ pH là một chỉ số quan trọng để đánh giá tính axit hoặc bazơ của một dung dịch. Việc đo lường độ pH của nước thải là một phần vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả của quá trình xử lý nước thải, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Cùng Aquaco tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân chúng ta cần đo lường pH trong nước thải qua bài viết dưới đây!
11/05/2024 2772 Lượt xem
Chỉ tiêu tổng nitơ trong nước là một thông số quan trọng trong quản lý chất lượng nước, đặc biệt là nước thải. Vậy chỉ tiêu này thực chất là gì? Ý nghĩa của nó là gì?
Hãy cùng Aquaco tìm hiểu chi tiết về chỉ số này qua bài viết dưới đây nhé!
03/12/2021 633 Lượt xem
Nước sau quá trình sử dụng từ các hoạt động sinh hoạt, sản xuất…chứa vô số thành phần phức tạp. Trong đó có những chất gây tác động xấu đến môi trường xung quanh nếu không được xử lý sẽ để lại những hậu quả khó lường. Hệ thống xử lý nước thải đảm nhận trách nhiệm mang đến nước thải đạt chuẩn. Bên cạnh đó theo như quy định một số đối tượng phải thực hiện song song hệ thống này và quan trắc nước thải online. Vậy quan trắc nước thải là gì, hãy cùng AQUACO tìm hiểu nhé.
02/07/2024 870 Lượt xem
Hiện nay, trước nhu cầu lắp đặt ngày càng nhiều các trạm quan trắc, có rất nhiều các công ty cung cấp các dịch vụ quan trắc với giá thành cạnh tranh. Trong bài viết này, Aquaco sẽ giới thiệu sơ qua một vài thiết bị quan trắc cơ bản để quý khách hàng hiểu rõ và chọn lựa được cho mình nơi cung cấp thiết bị quan trắc chính hãng, có bảo hành và bảo trì định kỳ, uy tín.
Xem thêm