Trạm Nước Thô Là Gì? Vai Trò Cấu Trúc Và Các Chỉ Tiêu Cần Quan Trắc
- 1. Khái niệm trạm nước thô là gì?
- 2. Cấu trúc và nguyên lý hoạt động của một trạm nước thô
- 3. Tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô?
- 4. Các chỉ tiêu cần quan trắc tại trạm nước thô
- 4.1. Quan trắc liên tục – online (dùng thiết bị đo tại chỗ)
- 4.2. Quan trắc định kỳ trong phòng thí nghiệm
- 5. Ứng dụng hệ thống quan trắc nước thô tự động
Trong mọi hệ thống cấp nước – từ quy mô đô thị đến khu công nghiệp – trạm nước thô là mắt xích khởi đầu, nơi quyết định chất lượng và lưu lượng của toàn bộ chuỗi xử lý phía sau. Dù ít được chú ý so với các nhà máy xử lý nước hiện đại, nhưng nếu nước thô đầu vào bị ô nhiễm, biến động hoặc không được kiểm soát chặt chẽ, toàn bộ quy trình sản xuất nước sạch sẽ gặp rủi ro: chi phí xử lý tăng cao, tuổi thọ thiết bị giảm và nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ trạm nước thô là gì, được cấu tạo và vận hành như thế nào, tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô một cách liên tục và đâu là những chỉ tiêu quan trọng cần theo dõi.
1. Khái niệm trạm nước thô là gì?
Trạm nước thô là công trình đầu mối của hệ thống cấp nước, có nhiệm vụ thu gom, lọc thô và bơm nước từ nguồn tự nhiên (sông, hồ, giếng, kênh…) để cấp cho nhà máy xử lý nước sạch. Đây là khâu đầu tiên trong chuỗi xử lý, đảm bảo đủ lưu lượng và chất lượng nước đầu vào cho quá trình xử lý phía sau.
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và nhu cầu sử dụng nước sạch ngày càng tăng, trạm nước thô đóng vai trò chiến lược trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước, tối ưu chi phí xử lý, đồng thời góp phần vào việc quản lý bền vững tài nguyên nước.
2. Cấu trúc và nguyên lý hoạt động của một trạm nước thô
Một trạm nước thô điển hình thường bao gồm các thành phần sau:
Cửa thu nước: Đây là nơi tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước mặt hoặc nước ngầm, được thiết kế để hút nước liên tục hoặc theo chu kỳ vào nhà máy.
Song chắn rác: Thiết kế dùng để loại bỏ những vật cản lớn như cành cây, túi nilon, rác nổi,... . Song chắn rác có thể là loại thủ công hoặc tự động (dạng băng tải, dạng quay)
Bể lắng sơ bộ (nếu có): Dùng để tách sơ các cặn lơ lửng, cát sỏi và phù sa trước khi đưa nước vào hệ thống bơm giúp kéo dài tuổi thọ cho thiết bị và giảm tải cho các bước xử lý sau.
Trạm bơm nước thô: là nơi lắp đặt các tổ máy bơm, thường sử dụng bơm ly tâm hoặc bơm trục đứng, đảm bảo lưu lượng nước thô được cấp ổn định theo đúng công suất thiết kế. Trong nhiều hệ thống, trạm bơm còn được trang bị thêm các máy bơm dự phòng để vận hành liên tục khi có sự cố và hệ thống điều khiển biến tần giúp điều chỉnh tốc độ bơm linh hoạt.
Hệ thống ống dẫn nước: đóng vai trò vận chuyển nước thô từ trạm bơm đến nhà máy xử lý, có thể sử dụng đường ống kín hoặc kênh hở tùy theo địa hình và thiết kế công trình. Các vật liệu được sử dụng phổ biến bao gồm gang dẻo, HDPE hoặc bê tông cốt thép, đảm bảo độ bền cơ học cao, chống ăn mòn và phù hợp với lưu lượng lớn.
Thiết bị đo đạc và điều khiển: được tích hợp để giám sát quá trình vận hành một cách chính xác và liên tục. Các thiết bị như cảm biến lưu lượng, cảm biến mức nước được lắp đặt tại các điểm quan trọng trong hệ thống. Toàn bộ dữ liệu có thể được kết nối với hệ thống SCADA hoặc nền tảng IoT, giúp điều hành từ xa, phát hiện sớm sự cố và nâng cao hiệu quả quản lý vận hành trạm nước thô.
Trạm bơm nước thô
3. Tại sao cần quan trắc chất lượng nước thô?
Giám sát chất lượng tại trạm nước thô đóng vai trò then chốt trong vận hành hệ thống cấp nước an toàn và hiệu quả. Dưới đây là những lợi ích thiết thực mà quan trắc mang lại:
-
Phát hiện sớm ô nhiễm nguồn nước: Nguồn nước thô có thể chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như nước thải sinh hoạt, hoạt động sản xuất công nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật hoặc dòng chảy mặt. Việc quan trắc liên tục giúp phát hiện kịp thời các sự cố như nhiễm mặn, ô nhiễm hữu cơ, tảo nở hoa hay vỡ tuyến ống thu nước.
-
Tối ưu hóa vận hành nhà máy xử lý: Dữ liệu chất lượng nước đầu vào cho phép điều chỉnh liều lượng hóa chất xử lý một cách hợp lý. Nhờ đó, giúp tiết kiệm chi phí vận hành, nâng cao hiệu suất xử lý và giảm thiểu lượng bùn phát sinh.
-
Tuân thủ yêu cầu pháp lý: Các quy định như QCVN 01-1:2024/BYT yêu cầu kiểm tra định kỳ chất lượng nước thô nếu sử dụng cho mục đích cấp nước sinh hoạt.
-
Bảo vệ thiết bị và hạ tầng: Nước thô chứa cặn, sắt, mangan hoặc các tạp chất ăn mòn có thể làm giảm tuổi thọ của máy bơm, đường ống và van điều khiển. Việc quan trắc giúp phát hiện sớm các thông số vượt ngưỡng để kịp thời xử lý, tránh hư hỏng hoặc gián đoạn cấp nước.
4. Các chỉ tiêu cần quan trắc tại trạm nước thô
Tùy vào mục đích sử dụng nước và yêu cầu của từng hệ thống, các chỉ tiêu quan trắc được chia thành hai nhóm:
4.1. Quan trắc liên tục – online (dùng thiết bị đo tại chỗ)
|
Chỉ tiêu |
Ý nghĩa |
|
Độ đục (Turbidity) |
Đánh giá mức độ cặn lơ lửng trong nước |
|
pH |
Giám sát ăn mòn, kết tủa hoặc phản ứng hóa học |
|
Độ dẫn điện (EC) |
Phát hiện nước nhiễm mặn hoặc nhiễm hóa chất |
|
Oxy hòa tan (DO) |
Phát hiện tình trạng yếm khí, phân hủy hữu cơ |
|
Ammoni (NH4+) |
Cảnh báo ô nhiễm hữu cơ, nước thải xâm nhập |
|
TOC/COD |
Giám sát chất hữu cơ tổng thể |
|
Nhiệt độ |
Ảnh hưởng đến phản ứng sinh học và vật lý |
|
Lưu lượng – mực nước |
Theo dõi hiệu suất bơm và nguồn nước |
4.2. Quan trắc định kỳ trong phòng thí nghiệm
|
Nhóm chỉ tiêu |
Ví dụ |
|
Vi sinh |
Tổng Coliform, E. coli |
|
Kim loại nặng |
As, Fe, Mn, Pb, Hg |
|
Chất dinh dưỡng |
Nitrat (NO3-), Phosphat |
|
Hóa chất độc hại |
Thuốc bảo vệ thực vật, hydrocarbon thơm |
|
TDS – Tổng chất rắn hòa tan |
Đánh giá độ khoáng, khả năng gây đóng cặn |
Theo QCVN 01-1:2024/BYT, các nhà máy nước sinh hoạt cần kiểm tra tối thiểu 62 chỉ tiêu nước thô – bao gồm cả 2 nhóm trên.
5. Ứng dụng hệ thống quan trắc nước thô tự động
Trong các hệ thống cấp nước hiện đại, việc tích hợp hệ thống quan trắc tự động và giám sát từ xa ngày càng trở thành xu hướng tất yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo chất lượng nguồn nước đầu vào. Một hệ thống hoàn chỉnh thường bao gồm:
-
Cảm biến đo online được lắp đặt trực tiếp tại cửa thu hoặc đầu tuyến ống hút, giúp ghi nhận tức thời các thông số như pH, độ đục, độ dẫn điện, oxy hòa tan, amoni…
-
Dữ liệu được truyền liên tục về trung tâm điều khiển thông qua hệ thống SCADA hoặc nền tảng IoT, cho phép theo dõi từ xa theo thời gian thực và hỗ trợ ra quyết định kịp thời.
-
Chức năng phân tích xu hướng và cảnh báo tự động, giúp phát hiện sớm sự cố bất thường như ô nhiễm, xâm nhập mặn hoặc thay đổi bất thường về lưu lượng và chất lượng nước.
-
Tích hợp với phần mềm quản lý và theo dõi dữ liệu quan trắc, điển hình như AQUA-WEBSERVER – nền tảng do Aquaco phát triển, cho phép trực quan hóa số liệu, theo dõi đa điểm, xuất báo cáo tự động và đồng bộ hóa với Cổng dữ liệu quốc gia của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Có thể nói, đầu tư vào trạm nước thô và hệ thống quan trắc là nền tảng cho hệ thống cấp nước bền vững.
Một trạm nước thô không chỉ là nơi bơm hút nước đơn thuần, mà còn là hàng rào bảo vệ nhà máy xử lý và người tiêu dùng cuối cùng. Việc tự động hóa quan trắc, kết hợp với phân tích dữ liệu, giúp các đơn vị cấp nước nâng cao chất lượng, giảm chi phí, đồng thời đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng nghiêm ngặt từ pháp luật.
Công ty cổ phần thiết bị công nghệ AQUA
Văn phòng đại diện: 23 Đường Số 4, Cư Xá Chu Văn An, Phường Bình Thạnh, TP.HCM.
Văn phòng giao dịch: Số 2 đường 5, Khu phố 7, KDC Bình Dân, Phường Hiệp Bình, TP HCM.
Văn phòng Hà Nội: Phòng 3A5, Lô B15D13 Khu Đô thị mới Cầu Giấy, Phường Dịch Vọng, Quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Hotline: 0909 246 726
Tel: 028 6276 4726
Email: info@aquaco.vn
Tham khảo thêm một số bài viết:
Tại sao các nhà máy nước cần đầu tư hệ thống quan trắc nước cấp online?
Tin tức liên quan
10/09/2021 821 Lượt xem
Nước có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự tồn tại của con người trên Trái Đất. Nguồn tài nguyên này chiếm giữ phần lớn trong hầu hết các hoạt động sinh hoạt và sản xuất. Cùng với sự gia tăng dân số ngày càng lên cao nên áp lực đối việc có đủ nguồn nước sạch cung cấp ngày càng cao hơn. Vì thế, trách nhiệm giữ gìn một nguồn nước sạch có thể nói rằng thuộc về tất cả chúng ta.
06/08/2025 443 Lượt xem
Bài viết này chỉ mang tính chất cung cấp thông tin về tín chỉ carbon. Aquaco không cung cấp dịch vụ về loại tín chỉ này. Cảm ơn quý khách hàng đã dành thời gian đọc bài.
21/09/2021 897 Lượt xem
Có thể nói sự ra đời của các thiết bị quang phổ đã trở thành một trợ thủ đắc lực giúp công việc phân tích chất lượng nước đơn giản đi rất nhiều. Và nếu còn thắc mắc về thiết bị chuyên dụng này, AQUACO mời bạn tham khảo thêm về một sản phẩm phù hợp cho các phòng thí nghiệm và đi hiện trường - thiết bị phân tích nước cầm tay DR900.
31/12/2024 772 Lượt xem
Công ty cổ phần thiết bị công nghệ Aqua là đơn vị đại lý HACH được ủy quyền trực tiếp tại Việt Nam chính thức từ năm 2021. Với vai trò này, AQUACO tự hào mang đến cho khách hàng trong nước các giải pháp đo lường nước hàng đầu thế giới, đáp ứng tiêu chuẩn cao nhất trong lĩnh vực quan trắc môi trường.
19/06/2025 222 Lượt xem
Nước thải đô thị là một trong những thách thức lớn nhất trong công tác bảo vệ môi trường tại các thành phố lớn hiện nay. Với nguồn phát sinh đa dạng – từ sinh hoạt, công nghiệp, đến nước mưa chảy tràn – loại nước thải này chứa nhiều chất ô nhiễm khó kiểm soát nếu không có giải pháp giám sát hiệu quả.
Trong bối cảnh đó, quan trắc tự động nước thải đô thị không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là công cụ quan trọng giúp các đô thị vận hành hệ thống xử lý nước thải hiện đại, minh bạch và bền vững.
16/10/2021 823 Lượt xem
Nước có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự tồn tại của con người trên Trái Đất. Nguồn tài nguyên này chiếm giữ phần lớn trong hầu hết các hoạt động sinh hoạt và sản xuất. Cùng với sự gia tăng dân số ngày càng lên cao nên áp lực đối việc có đủ nguồn nước sạch cung cấp ngày càng cao hơn. Vì thế, trách nhiệm giữ gìn một nguồn nước sạch có thể nói rằng thuộc về tất cả chúng ta.
24/09/2021 1478 Lượt xem
Để chất lượng nước thải đạt chuẩn theo quy định thì toàn bộ quá trình đều phải được chú trọng từ khâu chuẩn bị mẫu đến khi hoàn tất mọi công đoạn. Quá trình này cần được đảm nhiệm bởi những người có kinh nghiệm cùng với sự hỗ trợ tuyệt đối của chất lượng phòng thí nghiệm cũng như trang thiết bị.
11/05/2024 3516 Lượt xem
Chỉ tiêu tổng nitơ trong nước là một thông số quan trọng trong quản lý chất lượng nước, đặc biệt là nước thải. Vậy chỉ tiêu này thực chất là gì? Ý nghĩa của nó là gì?
Hãy cùng Aquaco tìm hiểu chi tiết về chỉ số này qua bài viết dưới đây nhé!
15/01/2025 553 Lượt xem
Hóa chất phân tích nước hãng HACH từ lâu đã được người sử dụng tại Việt Nam ưa chuộng nhờ chất lượng vượt trội và tính ứng dụng cao. Tuy nhiên, nếu bạn là người mới tiếp xúc với loại hóa chất này, chắc hẳn sẽ có nhiều thắc mắc như: Hóa chất HACH là gì? Có những ưu điểm nào nổi bật? Làm thế nào để lựa chọn đúng loại hóa chất phù hợp với nhu cầu? Và quan trọng hơn hết là tìm mua ở đâu để đảm bảo chất lượng chính hãng?
12/11/2024 560 Lượt xem
Từ ngày 6-8/11/2024, Aquaco đã có mặt tại triển lãm lớn nhất ngành nước VietWater 2024. Sự kiện đã thu hút đông đảo khách tham quan, các đối tác và chuyên gia trong ngành, tạo nên một không gian trao đổi, hợp tác và học hỏi đáng quý.
10/05/2023 575 Lượt xem
AQUACO Hân hạnh là nhà đồng tài trợ cho Giải bóng đá Mini Nam 2023, Kỷ niệm 05 năm ngày thành lập Trung tâm quan trắc môi trường Miền Nam 10/05/2018 - 10/05/2023.
11/07/2022 2148 Lượt xem
Với diện tích bao phủ phần lớn trên lục địa, nước mặt chiếm giữ vai trò quan trọng trong hầu hết hoạt động sinh tồn của con người. Tuy nhiên, đây cũng chính là nguyên nhân khiến nguồn nước này ngày càng bị suy giảm về chất lượng và suy thoái dần. Vì thế, việc thực hiện quan trắc môi trường nước mặt lục địa trở thành yêu cầu bắt buộc khi có thể giúp phân tích được mức độ ô nhiễm. Từ đó có thể nhanh chóng đưa ra giải pháp cải thiện chất lượng nước mặt phù hợp nhất.
Xem thêm