NGHỊ ĐỊNH 45/2022/NĐ-CP: MỨC PHẠT HÀNH CHÍNH MỚI NHẤT CHO VI PHẠM QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG

Ngày đăng: 16/12/2025

39 Lượt xem

0 Đánh giá

Mục lục [Ẩn]

1. Tổng quan về cơ sở pháp lý và đối tượng áp dụng xử phạt quan trắc
2. Các mức phạt trực tiếp cho hành vi không lắp đặt và vận hành hệ thống quan trắc

2.1. Phạt do không lắp đặt hoặc lắp đặt không đầy đủ thông số bắt buộc
2.2. Phạt do lắp đặt nhưng không vận hành hoặc vận hành gián đoạn

3. Mức phạt cao nhất cho hành vi truyền dữ liệu và gian lận quan trắc

3.1. Phạt do không truyền hoặc truyền dữ liệu không chính xác
3.2. Mức phạt cao nhất cho hành vi làm sai lệch kết quả quan trắc

4. Phạt bổ sung và hình thức khắc phục hậu quả nghiêm trọng

4.1. Đình chỉ hoạt động và tước giấy phép
4.2. Buộc khắc phục và truy cứu hình sự

5. Giải pháp tuân thủ và tối ưu hóa hệ thống quan trắc

5.1. Rà soát và hoàn thiện hạ tầng quan trắc
5.2. Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình truyền và lưu trữ dữ liệu
5.3. Đào tạo nhân sự chuyên trách môi trường
5.4. Giải pháp quan trắc tự động từ Aquaco

Quan trắc môi trường tự động, liên tục là công cụ bắt buộc để kiểm soát chất lượng xả thải của các cơ sở sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, việc cố tình không lắp đặt, không vận hành hoặc nghiêm trọng hơn là làm sai lệch dữ liệu quan trắc đang trở thành một vấn đề nhức nhối. Để tăng cường răn đe, Chính phủ đã ban hành Nghị định 45/2022/NĐ-CP với các mức xử phạt hành chính, đặc biệt đối với các hành vi gian lận.

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định xử phạt mới nhất, giúp doanh nghiệp nắm rõ rủi ro pháp lý và trách nhiệm tuân thủ, tránh những thiệt hại kinh tế lên đến hàng trăm triệu đồng cùng các hình phạt bổ sung nặng nề.

1. Tổng quan về cơ sở pháp lý và đối tượng áp dụng xử phạt quan trắc

Nền tảng pháp lý chính cho việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường hiện nay là Nghị định số 45/2022/NĐ-CP ngày 07/7/2022, có hiệu lực từ ngày 25/8/2022.

Nghị định này quy định các mức phạt áp dụng cho:

Các cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thuộc đối tượng phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động nước thải, khí thải.

Các đơn vị dịch vụ quan trắc môi trường có hành vi vi phạm.

Cá nhân và tổ chức vi phạm (mức phạt tổ chức gấp 02 lần mức phạt cá nhân).

Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về quan trắc môi trường không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là điều kiện tiên quyết để được cấp và duy trì giấy phép môi trường hợp lệ.

2. Các mức phạt trực tiếp cho hành vi không lắp đặt và vận hành hệ thống quan trắc

Việc trì hoãn hoặc cố tình không trang bị hệ thống quan trắc tự động là hành vi vi phạm rõ ràng nhất và bị xử phạt rất nặng. Các mức phạt dưới đây được quy định cụ thể tại Điều 14 (đối với nước thải) của Nghị định 45/2022/NĐ-CP.

2.1. Phạt do không lắp đặt hoặc lắp đặt không đầy đủ thông số bắt buộc

Đây là hành vi cơ sở hoàn toàn phớt lờ yêu cầu pháp luật về việc kiểm soát đầu ra chất thải.

Mức phạt cơ sở: Phạt tiền từ 100.000.000 VNĐ đến 150.000.000 VNĐ (Đối với cá nhân). 200.000.000 VNĐ đến 300.000.000 VNĐ (đối với tổ chức)

Hành vi cụ thể:

Không lắp đặt hệ thống quan trắc tự động theo quy định, ví dụ: không lắp đặt tại vị trí xả thải cuối cùng.

Lắp đặt hệ thống nhưng thiếu một hoặc nhiều thông số quan trắc bắt buộc (ví dụ: thiếu thông số Tổng chất rắn lơ lửng (TSS) hoặc Chỉ số Oxy hóa học (COD) theo yêu cầu trong Giấy phép môi trường).

2.2. Phạt do lắp đặt nhưng không vận hành hoặc vận hành gián đoạn

Hệ thống quan trắc tự động được lắp đặt nhưng không hoạt động hoặc hoạt động không ổn định cũng được xem là vi phạm vì không đảm bảo tính liên tục của dữ liệu.

Mức phạt: Phạt tiền từ 80.000.000 VNĐ đến 100.000.000 VNĐ (Đối với cá nhân).

Hành vi cụ thể:

Đã lắp đặt xong nhưng tắt hệ thống, không cho thiết bị hoạt động khi có xả thải.

Vận hành không đúng quy trình kỹ thuật, dẫn đến dữ liệu không chính xác hoặc không hợp lệ.

Không duy trì thiết bị quan trắc môi trường hoạt động liên tục (trừ các trường hợp bất khả kháng, bảo trì có thông báo).

Hệ thống quan trắc nước thải tự động dự án The 9 Stellars

3. Mức phạt cao nhất cho hành vi truyền dữ liệu và gian lận quan trắc

Hành vi liên quan đến việc truyền tải dữ liệu và làm sai lệch thông tin quan trắc là hành vi vi phạm nghiêm trọng nhất và có mức phạt cao nhất trong nhóm các vi phạm về quan trắc môi trường.

3.1. Phạt do không truyền hoặc truyền dữ liệu không chính xác

Mọi cơ sở có hệ thống quan trắc tự động đều bắt buộc phải truyền dữ liệu trực tiếp, liên tục về Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TNMT) địa phương để giám sát.

Phạt tiền từ 100.000.000 VNĐ đến 120.000.000 VNĐ (Đối với cá nhân) khi cơ sở không thực hiện việc truyền dữ liệu quan trắc về cơ quan có thẩm quyền.

Phạt tiền từ 50.000.000 VNĐ đến 70.000.000 VNĐ (Đối với cá nhân) khi truyền dữ liệu nhưng thiếu thông tin, không đúng định dạng quy định, hoặc không đúng tần suất.

3.2. Mức phạt cao nhất cho hành vi làm sai lệch kết quả quan trắc

Đây là hành vi cố ý gian lận nhằm che giấu tình trạng ô nhiễm thực tế, có mức phạt tiệm cận mức trần của vi phạm hành chính.

Mức phạt tiền cao nhất: Phạt tiền từ 150.000.000 VNĐ đến 200.000.000 VNĐ (Đối với cá nhân).

Hành vi cụ thể:

Làm sai lệch kết quả quan trắc (ví dụ: dùng nước sạch thay thế, pha loãng mẫu, hoặc can thiệp vào bộ xử lý dữ liệu).

Tháo dỡ, di chuyển thiết bị quan trắc tự động mà không có sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan quản lý.

Ngắt kết nối các thiết bị quan trắc (sensor, điện cực) khỏi hệ thống đo.

Lưu ý: Đối với tổ chức (công ty), mức phạt tiền áp dụng sẽ là gấp 02 lần mức phạt đối với cá nhân. Tức là, hành vi làm sai lệch kết quả quan trắc có thể bị phạt lên đến 400.000.000 VNĐ.

4. Phạt bổ sung và hình thức khắc phục hậu quả nghiêm trọng

Ngoài phạt tiền, cơ sở vi phạm về quan trắc môi trường còn phải đối mặt với các hình thức xử phạt bổ sung, có thể gây thiệt hại nặng nề hơn cả tiền phạt.

4.1. Đình chỉ hoạt động và tước giấy phép

Cơ sở sẽ bị đình chỉ hoạt động của nguồn phát sinh chất thải từ 03 tháng đến 06 tháng đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng như không lắp đặt, không vận hành hoặc làm sai lệch dữ liệu quan trắc.

Tước quyền sử dụng giấy phép môi trường, hoặc tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường (nếu vi phạm là đơn vị dịch vụ).

Việc đình chỉ sản xuất, kinh doanh trong thời gian dài không chỉ làm gián đoạn chuỗi cung ứng mà còn gây tổn thất lớn về doanh thu và chi phí cố định.

4.2. Buộc khắc phục và truy cứu hình sự

Buộc cơ sở phải lắp đặt, vận hành hệ thống quan trắc tự động theo đúng quy định pháp luật trong thời hạn nhất định.

Trường hợp hành vi vi phạm về quan trắc (ví dụ: làm sai lệch dữ liệu) được thực hiện nhằm che giấu hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường đặc biệt nghiêm trọng, dẫn đến thiệt hại về người và tài sản, người chịu trách nhiệm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự. Mức phạt tù có thể lên đến 15 năm và mức phạt tiền đối với pháp nhân thương mại có thể lên đến 5.000.000.000 VND.

5. Giải pháp tuân thủ và tối ưu hóa hệ thống quan trắc

Để tránh các mức xử phạt nặng nề và đảm bảo hoạt động bền vững, các doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất trong lĩnh vực cần:

5.1. Rà soát và hoàn thiện hạ tầng quan trắc

Kiểm tra tính đầy đủ của các thông số quan trắc theo yêu cầu trong Giấy phép môi trường.

Đảm bảo thiết bị quan trắc tự động luôn ở trạng thái hoạt động liên tục (24/7), có nguồn điện dự phòng.

Bảo trì, hiệu chuẩn định kỳ các đầu dò (sensor) và thiết bị phân tích để đảm bảo độ chính xác của dữ liệu.

5.2. Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình truyền và lưu trữ dữ liệu

Thiết lập kênh truyền dữ liệu ổn định về Sở TNMT và đảm bảo dữ liệu được truyền đi đúng định dạng, tần suất (thường là 5 phút/lần).

Lưu trữ dữ liệu quan trắc gốc và các bản ghi hoạt động của hệ thống ít nhất 03 năm để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra.

5.3. Đào tạo nhân sự chuyên trách môi trường

Cập nhật kiến thức pháp luật môi trường (đặc biệt là Nghị định 45/2022/NĐ-CP) và kỹ thuật vận hành hệ thống quan trắc tự động cho nhân sự phụ trách.

5.4. Giải pháp quan trắc tự động từ Aquaco

Trước bối cảnh các quy định pháp lý ngày càng thắt chặt, việc lựa chọn một đơn vị lắp đặt uy tín là mấu chốt để doanh nghiệp an tâm sản xuất. Aquaco tự hào là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực tư vấn, thiết kế và lắp đặt hệ thống quan trắc tự động, liên tục cho nước thải. Là đại lý ủy quyền của thương hiệu HACH tại Việt Nam chúng tôi mang đến các giải pháp:

Thiết bị hiện đại, đạt chuẩn: Toàn bộ sensor và bộ thu phát dữ liệu đều đạt chuẩn QCVN, đảm bảo độ chính xác cao và độ bền trong môi trường khắc nghiệt.

Giải pháp truyền dữ liệu thông minh: Hệ thống của Aquaco đảm bảo kết nối thông suốt với Sở Tài nguyên và Môi trường theo đúng định dạng, loại bỏ rủi ro bị phạt do mất tín hiệu.